Samarytanka

Podstawy pierwszej pomocy

Łańcuch ratunkowy

Łańcuch ratunkowy jest to specyficzny zespół czynności, ogólnie określanych jako ratunkowe, które pogrupowane są na cztery charakterystyczne ogniwa. Pierwszym jest wezwanie kwalifikowanej pomocy medycznej - jeśli zapomnimy o tym pomoc może w ogóle nie przybyć lub przybędzie za późno. Drugim z nich będzie pomoc przedlekarska, która polegać będzie na udzieleniu podstawowej pomocy w momencie wypadku i w jego miejscu. Kolejnym ogniwem będzie natomiast pierwsza pomoc lekarska, która polega przede wszystkim na dodatkowej i bardziej zaawansowanej pomocy medycznej i dodatkowo transporcie poszkodowanej osoby do placówki, która udziela specjalistycznej pomocy, może to być pogotowie, czy też szpital. W przypadku tej formy pomocy wyróżnić będziemy mogli także pomoc, która udzielana jest na samych oddziałach ratunkowych. Kolejne, czwarte już ogniwo to pomoc specjalistyczna, która prowadzona będzie na terenie posiadających odpowiednie specjalizacje oddziałów szpitalnych, gdzie lekarza będą zajmować się całkowitym usunięciem problemu schorzenia, czy też wypadku.

Schemat postępowania przy udzielaniu pierwszej pomocy na przykładzie wypadku samochodowego

1. ZADBAJ O WŁASNE BEZPIECZEŃSTWO.
   Nie będziesz mógł pomóc innym, jeśli sam zostaniesz poszkodowanym.
   - zatrzymaj się
   - zapal światła awaryjne
   - zaciągnij hamulec ręczny
   - wyciągnij kluczyki z własnego samochodu
2. Zabezpiecz miejsce wypadku
   - ustaw trójkąt ostrzegawczy
3. Zapobiegnij zapaleniu się pojazdu
   - wyciągnij kluczyki z samochodu poszkodowanego (wrzuć pod siedzenie kierowcy)
   - sprawdź czy nie ma palących się papierosów
   - odcinamy kable od akumulatora
4. Oceń sytuację, sprawdź ile jest osób poszkodowanych
5. Wezwij pomoc lub poproś kogoś o wezwanie jej gdy ty będziesz udzielał pierwszej pomocy
6. Udziel pomocy poszkodowanym

CO POWINNO ZAWIERAĆ ZGŁOSZENIE GDY WZYWAMY POGOTOWIE

• dokładny adres z nazwą miejscowości
• co się stało
• ilość osób poszkodowanych
• stan poszkodowanego
• nazwisko i telefon

Pozycja boczna-ustalona

Kończynę górną ratowanego bliższą tobie ułóż w zgięciu 90 stopni w stawie łokciowym, po zgięciu łokcia dłoń powinna być skierowana ku górze.

Przełóż dalsze ramię ratowanego w poprzek jego klatki piersiowej, a grzbiet jego ręki przytrzymaj przy jego policzku

Druga ręką uchwyć dalszą kończynę dolną ratowanego tuż ponad kolanem i pociągnij ją ku górze, nie odrywając stopy od podłoża


Jeżeli poszkodowany musi być ułożony  w tej pozycji  dłużej niż 30 minut, to po tym czasie odwróć go na drugi bok aby zwolnic ucisk na leżące niżej ramię. Lekko odchyl głowę do tylu – udrożniając drogi oddechowe

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa

RKO czyli resuscytacja krążeniowo-oddechowa jest szeregiem czynności mających na celu przywrócenie lub podtrzymanie do przyjazdu wykwalifikowanych służb, podstawowych funkcji życiowych, tj. krążenia krwi i oddychania.

Pamiętaj !!! Zanim podejmiesz jakiekolwiek czynności ratownicze upewnij się, czy jest bezpiecznie w miejscu zdarzenia oraz czy Tobie i świadkom zdarzenia nic nie zagraża. Jeżeli jest bezpiecznie rozpocznij czynności ratownicze.

Schemat:
1.Oceń sytuację.
2.Podejdź do poszkodowanego, załóż ochronne rękawiczki.
3. Oceń przytomność: potrząśnij za ramiona, głośno zapytaj.
4. Zapewnij sobie czyjąś pomoc, np. przechodnia.
5. Sprawdź oddech.
6. Zleć wezwanie pomocy oraz poszukanie AED.
7. Rozpocznij RKO, wg schematu: 30 uciśnięć: 2 wdechy.

Twoje postępowanie:
1.Oceń sytuację.
Jeśli widzisz leżącą osobę, najpierw się rozejrzyj, bezpieczeństwo przede wszystkim!  Upewnij się, że nic Ci nie grozi, np. nic nie spadnie Ci na głowę, nie wjedzie w Ciebie samochód. Zadbaj także, aby nic nie stało się świadkom zdarzenia, czy gapiom, nakaż im odsunąć się. Oceniając sytuację możesz domyśleć się, co się stało.
2. Podejdź do poszkodowanego.
Załóż ochronne rękawiczki (pamiętaj, aby potem nie dotykać rękawiczkami siebie, szczególnie twarzy)
3. Oceń przytomność.
-          podejdź ostrożnie, nie nachylaj się nad poszkodowanym, nie klękaj, nie kucaj –jeszcze nic o nim nie wiesz, może być niebezpieczny!
-          potrząśnij za ramiona i głośno zapytaj: „Czy wszystko w porządku?”/ „ Czy Pan/Pani mnie słyszy?”, „Halo! Proszę otworzyć oczy!”
3a. Jeżeli reaguje:

• dowiedz się jak najwięcej o stanie poszkodowanego i wezwij pomoc, jeśli będzie ona potrzebna,
• regularnie oceniaj stan poszkodowanego, w tym oddech, nawet jeżeli jest przytomny.

3b. Jeżeni nie reaguje, patrz punkt 4.

4. Zapewnij sobie czyjąś pomoc
 Jeżeli jesteś sam głośno zawołaj o pomoc; nakaż przynajmniej jednej osobie zostać obok Ciebie, powiedz, że będziesz jej potrzebował, zwracaj się bezpośrednio i zdecydowanie.

 5.Sprawdź oddech.
Udrożnij drogi oddechowe, wykonując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy: umieść jedną rękę na czole poszkodowanego i dwa place drugiej ręki na żuchwie poszkodowanego, delikatnie odchyl jego głowę do tyłu, unosząc przy tym żuchwę.

Utrzymując drożność dróg oddechowych oceń, czy występuje prawidłowy oddech. (Wzrok, słuch, dotyk)
Wzrokiem oceń ruch klatki piersiowej.
Nasłuchuj przy ustach poszkodowanego oddechu.
Staraj się wyczuć ruch powietrza na swoim policzku.

W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia poszkodowany może słabo oddychać lub wykonywać jedynie pojedyncze westchnięcia . Nie należy mylić z prawidłowym oddechem. Na ocenę wzrokiem, słuchem i dotykiem przeznacz 10 sekund. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy oddech jest prawidłowy, działaj tak jakby był nieprawidłowy.
5a. Jeżeli oddech jest prawidłowy:

• wezwij pomoc, bo nieprzytomnośc to stan bezpośredniego zagrożenia życia!
• regularnie oceniaj oddech,
• sprawdź, czy poszkodowany ma jakieś obrażenia, wykonując badanie, w razie konieczności udziel pomocy.

5b. Jeżeli oddechu brak/jest nieprawidłowy przejdź do punktu 6.

• Zleć wezwanie pomocy oraz poszukanie AED.

6. Nakaż osobie, która z Tobą została, wezwanie pomocy. Podaj numer telefonu: 999. Przekaż, żeby podana została informacja: „poszkodowany nieprzytomny, nie oddycha, rozpoczynamy RKO”. Najlepiej, jeżeli powiesz tej osobie( koniecznie zapytaj ją o imię), aby po wezwaniu pomocy poinformowała Cię o tym.

• Poleć, aby poszukano AED.

7. Rozpocznij RKO.
Poszkodowany musi leżeć na plecach, na twardej, płaskiej powierzchni. Sprawdź, czy nic pod nim nie leży, np. nóż, kamień. Klatka piersiowa musi być odslonięta, należy zdjąć ubranie. W razie konieczności rozciąć. Drogi oddechowe udrożnione.
1)      uklęknij obok poszkodowanego;
2)      ułóż nadgarstek jednej ręki na środku mostka poszkodowanego;
3)      ułóż nadgarstek drugiej ręki na pierwszym;
4)      spleć palce obu dłoni i upewnij się, że nie będziesz wywierać nacisku na żebra poszkodowanego;
5)      pochyl się nad poszkodowanym;
6)      wyprostuj ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na głębokość 4-5 cm;
7)      po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę piersiową, nie odrywając dłoni od mostka.

8)      Powtarzaj uciśnięcia z częstotliwością 100/min, powinno się to odbywac rytmicznie, regularnie;
9)      Wykonaj 30 takich uciśnięć;
10)       udrożnij drogi oddechowe;
11)      użyj jednorazowej maseczki do sztucznego oddychania(włóż ją w usta poszkodowanego,
12)      zaciśnij skrzydełka nosa, używając palca wskazującego i kciuka ręki umieszczonej na czole poszkodowanego,
13)      pozostaw usta delikatnie otwarte jednocześnie utrzymując uniesienie żuchwy,
14)      weź normalny wdech i obejmij szczelnie otwór maseczki (lub jeśli jej nie posiadasz: usta poszkodowanego)    swoimi ustami upewniając się, że nie ma przecieku powietrza, wdmuchuj powoli powietrze do ust poszkodowanego przez około 1,5 sekundy (tak jak przy normalnym oddychaniu), obserwując jednocześnie czy klatka piersiowa się unosi; taki oddech ratowniczy jest efektywny, utrzymując odgięcie głowy i uniesienie żuchwy, odsuń swoje usta od ust poszkodowanego i obserwuj czy podczas wydechu opada jego klatka piersiowa,
8)      jeszcze raz nabierz powietrza do ust i wdmuchnij do ust poszkodowanego, dążąc do wykonania dwóch skutecznych oddechów ratowniczych,
9)      następnie ponownie ułóż ręce w prawidłowej pozycji na mostku i wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki piersiowej,
10)   kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy ratownicze w stosunku 30:2,

przerwij swoje działania, gdy:
a) poszkodowany zacznie oddychać, odkrztuszać -> sprawdź oddech, jeżeli jest prawidłowy przerwij wykonywanie czynności, oceniaj oddech; jeżeli jest nieprawidłowy, kontynuuj RKO;
b) miejsce stanie się niebezpieczne – pamiętaj, dbaj o własne bezpieczeństwo!
c) ulegniesz wyczerpaniu – nie doprowadź do sytuacji, w której to Tobie trzeba będzie jeszcze udzielić pomocy! -> może Cię ktoś zastąpić.
d) przyjedzie pogotowie i podejdzie do Ciebie lekarz/ratownik, mówiąc ,że przejmuje poszkodowanego -> stosuj się do jego poleceń!

Uwaga! Jeżeli wykonywane na wstępie oddechy ratownicze nie powodują uniesienia się klatki piersiowej jak przy normalnym oddychaniu, wykonaj następujące czynności:

1) sprawdź jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne ciała obce,
2) sprawdź, czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy  są poprawnie wykonane.

Wykonuj nie więcej niż 2 próby oddechu za każdym razem między uciskami klatki piersiowej.

Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż jeden ratownik powinni oni się zmieniać podczas prowadzenia RKO co 1-2 minuty, aby zapobiec zmęczeniu. Należy zminimalizować przerwy w resuscytacji podczas zmian.

Skład apteczki I pomocy

Skład apteczki jest różny w zależności od kilku czynników:

• przeznaczenie (samochodowa, osobista, zastępu, drużyny, domowa...)
• ilość osób, która może z niej skorzystać

 Poniżej postaram się przedstawić kilka z nich i omówić poszczególne elementy zawartości. Proszę nie traktować tego, jako "biblii”, lecz jedynie sugestię. Każdy powinien postanowić sam, które elementy z wyposażenia są mu niezbędne w danej sytuacji. Osobiście mam spakowanych ok 4 apteczek i w zależności od sytuacji zabieram jedną z nich.

Apteczka "mini" - jeśli mogę tak ją określić to najmniejsza możliwa "apteczka”, którą w sumie każdy powinien mieć przy sobie. Skład jest bardzo prosty:

• para rękawiczek
• maseczka (bariera antybakteryjna) do sztucznego oddychania metodą usta-usta

Apteczka osobista - mała niewymagająca dużej ilości miejsca (można włożyć do kieszeni spodni, kurtki lub "dziennego" plecaka). Przydatna w przypadku, gdy mamy do czynienia z jednym poszkodowanym - dla samego siebie, kolegi z pracy lub jakiegoś dziecka, które przewróciło się w parku... zastosowań wiele. Opakowanie mniej więcej 3x15x10cm.

• gazy 2-3 szt (10 x 10 cm) - na drobne otarcia - nie zajmują dużo miejsca
• bandaż(e) (10cm) - do przytrzymania gazy
• warto pomyśleć o bandażach już z opatrunkiem - łatwe w użyciu i szybkie
• plastry z opatrunkiem (5-10 szt - i tak ich nie zużyjecie na jedną osobę)
• mała plastikowa ampułka soli fizjologicznej - przydatna, gdy trzeba przemyć oko
• ściereczki bezalkoholowe do przemywania ran (zazwyczaj na jedną drobna ranę schodzi ich max 5 szt)
• kartka (zapisać dane z wywiadu SAMPLE)
• długopis (by było, czym zapisać powyższe)
• Aspiryna w tabletkach lub do żucia 300mg - dla pacjenta z problemami sercowymi - tylko osoby po przeszkoleniu
• chusta trójkątna - wiele różnych zastosowań
• agrafki
• rękawiczki (2 pary - tak na wszelki wypadek)
• maseczka (bariera antybakteryjna) do sztucznego oddychania

Apteczka zastępu - średniej wielkości apteczka na ok 7-8 osób. Mniej więcej 2 razy większa niż osobista. Najczęstsze zastosowanie - zasłabnięcia, drobne rany, stłuczenia, oparzenia (również słoneczne).

• gazy 5szt (10 x 10 cm) - na drobne otarcia - nie zajmują dużo miejsca
• bandaż(e) (10cm) - do przytrzymania gazy
• warto pomyśleć o bandażach już z opatrunkiem - łatwe w użyciu i szybkie
• plastry z opatrunkiem ( 10-15 szt )
• mała plastikowa ampułka soli fizjologicznej - przydatna, gdy trzeba przemyć oko
• ściereczki bezalkoholowe do przemywania ran (ok 10 szt)
• kartka (zapisać dane z wywiadu SAMPLE)
• długopis (by było, czym zapisać powyższe)
• pantenol - świetne na powierzchowne oparzenia
• butelka ( 0,5l ) wody mineralnej niegazowanej
• opatrunki żelowe
• chusta trójkątna - 3szt - wiele różnych zastosowań - od temblaka, przez bandamkę lub zamiast bandaża aż po unieruchamianie kończyn
• agrafki
• rękawiczki (3-4 pary - tak na wszelki wypadek) - czasem pomocy udzielają dwie osoby
• maseczka (bariera antybakteryjna) do sztucznego oddychania
• nożyczki - do przycięcia plastra lub bandaża
• plaster bez opatrunku
• folia termiczna 

Apteczka drużyny - jedna z większych, bo na ok 20-30 osób. Najczęstsze zastosowanie - prawie wszystko - wystarczy pojechać na obóz. Stosunkowo pakowna - dobrym rozwiązaniem jest przeznaczenie jednego 20l plecaka na nią

• gazy - różne rozmiary po ok 3-4szt każdego (5x5, 10x10, 15x15 cm)
• bandaż(e) - różne rozmiary po 2-3 sztuki (5,10,15 cm) - do przytrzymania gazy
• warto pomyśleć o bandażach już z opatrunkiem - łatwe w użyciu i szybkie
• plastry z opatrunkiem ( 20 szt )
• mała plastikowa ampułka soli fizjologicznej - przydatna gdy trzeba przemyć oko
• ściereczki bezalkoholowe do przemywania ran (ok 20 szt)
• kartka (zapisać dane z wywiadu SAMPLE)
• długopis (by było, czym zapisać powyższe)
• pantenol - świetne na powierzchowne oparzenia
• butelka ( 0,5l ) wody mineralnej nie gazowanej
• opatrunki żelowe
• chusta trójkątna - 3szt - wiele różnych zastosowań - od temblaka, przez bandamkę lub zamiast bandaża aż po unieruchamianie kończyn
• agrafki
• wapno
• rękawiczki (6-7 par - tak na wszelki wypadek) - czasem pomocy udziela kilka osób lub nie mamy dostępu do zapasowych
• maseczka do sztucznego oddychania
• tabletki na gardło - do ssania
• witamina C - dla przemoczonych harcerzy
• rutinoskorbin - tak jak powyższe
• nożyczki
• plaster bez opatrunku
• folia termiczna

 *** NIE PODAJEMY ŻADNYCH INNYCH LEKÓW !! ***
 *** Jeśli nasze zastępy posiadają własne apteczki - drużynowa może zawierać tyko uzupełnienie - czyli to co się nie zmieściło w zastępowych - oraz stanowić zapas do ich uzupełnienia. ***

Apteczka domowa - praktycznie skład osobistej + dodatkowo:

• leki na przeziębienie
• woda utleniona - po otwarciu jest do wyrzucenia
• spirytus salicylowy
• inne leki przepisane przez lekarza
• tabletki przeciwbólowe

*** CAŁOŚĆ ZAMKNIĘTA I NIEDOSTĘPNA DLA DZIECI - NP WYSOKO NA ŚCIANIE!! ***


Apteczka samochodowa - praktycznie osobista apteczka gdyż może posłużyć Tobie lub komuś innemu. Nieco większa zawsze w widocznym miejscu i dobrze oznakowana.

• gazy 5szt (10 x 10 cm) i 5 szt ( 15x15cm )
• bandaż(e) (10cm i 15cm) - do przytrzymania gazy
• warto pomyśleć o bandażach już z opatrunkiem - łatwe w użyciu i szybkie
• plastry z opatrunkiem ( 10-15 szt )
• plaster bez opatrunku
• ściereczki bezalkoholowe do przemywania ran (ok 10 szt)
• kartka (zapisać dane z wywiadu SAMPLE)
• długopis (by było, czym zapisać powyższe)
• 2 chusty trójkątne - 3szt - wiele różnych zastosowań - od temblaka, przez bandamkę lub zamiast bandaża aż po unieruchamianie kończyn
• agrafki
• rękawiczki (przynajmniej 2 pary - tak na wszelki wypadek)
• maseczka (bariera antybakteryjna) do sztucznego oddychania
• nożyczki - do przycięcia plastra lub bandaża
• nóż do cięcia pasów (specjalny - wygląda jak stara temperówka do ołówków :) )
• folia termiczna

*** Żadnych leków!! ***


Inne apteczki:

apteczka samochodowa	apteczka wojskowa